Merhaba sevgili okurlar! Bugün, Osmanlı tarihinin ilginç ve bazen göz ardı edilen bir yönüne ışık tutmak istiyorum: Cülus bahşişi. Bu gelenek, padişahların tahta çıkarken asker ve memurlara verdikleri hediyelerle ilgili. Ancak bu uygulamanın kaldırılma süreci, sadece bir gelenekten vazgeçilmesi değil, aynı zamanda devletin yönetim anlayışındaki önemli bir değişimi de işaret ediyor. Hazırsanız, bu konuyu bilimsel bir bakış açısıyla, herkesin anlayabileceği bir dille ele alalım.
Cülus Bahşişi Nedir?
Cülus bahşişi, Osmanlı İmparatorluğu’nda yeni padişahın tahta çıkışını müteakip, askerler ve devlet görevlilerine verilen bir tür ikramiyeydi. Bu uygulama, ilk olarak 1389 yılında Kosova Meydan Muharebesi’nde Yıldırım Bayezid’in zaferinin ardından, Kapıkulu askerlerine dağıtılan hediyelerle başlamıştır. Zamanla bu uygulama, Fatih Sultan Mehmet döneminde kanunlaştı ve tüm padişahlar tarafından gelenek haline getirildi ([Vikipedi][1]).
Gelenekten Israra: Cülus Bahşişinin Evrimi
Başlangıçta, cülus bahşişi bir padişahın tahta çıkarken askerlerine ve memurlarına duyduğu minnettarlığın bir ifadesiydi. Ancak zamanla bu uygulama, sadece bir gelenek olmaktan çıkıp, devletin mali yapısını zorlayan bir yük haline geldi. Yeniçeri Ocağı’nın sayısının artması ve bu askerlerin cülus bahşişi beklentilerinin yükselmesi, Osmanlı ekonomisini olumsuz etkiledi. Bu durum, padişahların cülus bahşişini bir araç olarak kullanmalarına rağmen, uzun vadede bu uygulamanın sürdürülebilirliğini sorgulamaya itti.
Geleneksel Uygulamanın Sonu: I. Abdülhamid’in Reformu
Cülus bahşişinin kaldırılması, Osmanlı İmparatorluğu’nda önemli bir dönüm noktasıydı. 1774 yılında tahta çıkan I. Abdülhamid, bu uygulamanın devletin mali yapısını olumsuz etkilediğini ve askerlerin disiplinsizleşmesine yol açtığını fark etti. Bu nedenle, cülus bahşişini kaldırarak, devletin mali kaynaklarını daha verimli kullanmayı amaçladı ([Tozlu Mikrofon][2]).
Bu adım, sadece bir gelenekten vazgeçilmesi değil, aynı zamanda devletin yönetim anlayışında köklü bir değişimi işaret ediyordu. Padişah, artık gücünü sadece sembolik hediyelerle değil, daha sağlam temeller üzerine kurmayı hedefliyordu. Bu reform, aynı zamanda Osmanlı’da merkeziyetçi yönetim anlayışının güçlenmesinin bir göstergesiydi.
Sonuç: Tarihsel Bir Değişimin İzleri
Cülus bahşişinin kaldırılması, Osmanlı İmparatorluğu’nda geleneksel uygulamaların nasıl evrildiğini ve devletin modernleşme sürecindeki adımlarını gösteren önemli bir örnektir. Bu değişim, sadece bir uygulamanın sonlandırılması değil, aynı zamanda devletin yönetim anlayışındaki dönüşümün bir yansımasıdır.
Peki sizce, bu tür geleneksel uygulamaların kaldırılması, devletin modernleşme sürecinde ne gibi etkiler yaratmıştır? Cülus bahşişinin kaldırılması, Osmanlı’da askeri sınıfın gücünü zayıflatmış mıdır? Bu konuda düşüncelerinizi paylaşarak, bu ilginç tarihi dönüşüm üzerine birlikte tartışabiliriz.
[1]: https://tr.wikipedia.org/wiki/C%C3%BCl%C3%BBs?utm_source=chatgpt.com “Cülûs – Vikipedi”
[2]: https://www.tozlumikrofon.com/culus-bahsisi-nedir-kim-kaldirdi-culus-toreni-neye-denir/?utm_source=chatgpt.com “Cülus Bahşişi Nedir? Kim Kaldırdı? Cülus Töreni Neye Denir?”